Diyet & Beslenme

DİYALİZ HASTALARINDA DİYET VE ÖNEMİ

Diyaliz hastalarındaki diyetin önemini şöyle sıralayabiliriz:

1-Diyaliz böbreklerin işlevini yerine getirir ;ancak bu görevleri  sağlıklı bir insan böbreği kadar iyi yapamaz .Sonuçta vücuttaki artık ve zararlı maddeler tam olarak temizlenemez .Diyetinize dikkat ederseniz biriken bazı zararlı maddeler daha az olacaktır .Böylece de , sizleri rahatsız eden değişik şikayetler(örneğin bulantı kusma yüksek tansiyon nefes darlığı )daha az ortaya çıkacaktır.

2-Diyalize giren hastaların çoğu hiç idrar çıkaramaz yada az idrar yapar . Bu nedenle vücutta su birikmesi  riski vardır. İçeceğiniz suyun içeceklerin veya diğer sıvıların miktarını iyi ayarlayabilirseniz iki diyaliz arasında alacağınız sıvı miktarı daha da az olacaktır  . Böylece hem tansiyonunuz daha iyi seyredecek hem de kalp yüklenmesi olmayacağı için bu organınızda çıkabilecek(kalp yetersizliği gibi)sorunları en aza indirmek mümkün olacaktır .

3-Diyaliz sırasında sağlığınız için gerekli bazı maddelerde filtreden geçerek dışarı atılır; sonuçta bu maddelerinde eksikliği görülür. Bilinçli bir beslenme rejimi ile bu maddeleri de yerine koymanız mümkün olur.

4-Biilimsel çalışmalar diyaliz hastalarının geleceğini belirleyen en önemli faktörün kişinin beslenme alışkanlığının olduğunu göstermiştir . Zayıf, yeterince beslenememiş  , vücut direnci düşük hastalar değişik problemlerle daha sık karşılaşırlar. Uygun bir diyetle yeterli şekilde beslenirseniz çok daha uzun ve sağlıklı bir ömür sürmeniz mümkün olacaktır.

KALORİ: Diyaliz hastalarında  alınması  gereken kalori miktarı hastanın beslenme durumu ile yakından ilgilidir. Hasta şişman ise düşük kalorili diyetler önerilir. Bu hastalar tadlandırıcı  olarak sakkarin vb .ilaçları kullanarak ,ekmek, pilav, makarna şeker gibi karbonhidrattan zengin gıdaları ve yağları az miktarda yemelidir .Erişkin bir diyaliz hastası ortalama günde kilo başına 35 kalori alması gereklidir.

PROTEİN:Diyalize giren hastaların protein ihtiyacı artar bunun en önemli nedeni diyaliz  sırasında protein yapımında yer alan bazı maddelerin kaybedilmesidir.O  nedenle ,kronik böbrek yetmezliği döneminin aksine diyalize giren hastalarda alınan protein miktarı artırılır.Bu hastalar günde kilo başına 1ile1.5gr protein almalıdırlar.Proteinin hayvansal kaynaklı olmasına dikkat edilmelidir.

KARBONHİDRAT:Hastanın ihtiyacı olan kalori miktarına göre alması gereken karbonhidrat miktarıda değişir.Zayıf hastaların daha fazla şişman hastaların ise daha az karbonhidratlı gıda almaları gerekmektedir.Bir günde alınan toplam kalorinin yaklaşık yarısı karbonhidrattan sağlanmalıdır.

YAĞ:Yağ miktarıda hastanın kilosu ile yakından alakalıdır.Zayıf hastalarda daha fazla şişman hastalarda daha az yağ gereklidir.Yemeklerde bitkisel sıvı yağ tercih edilmelidir.Tereyağ ve iç yağından kaçınılmalıdır.

SU: Diyalize giren hastaların bir çoğunda hiç idrar yokturdur.Bu nedenle alınan su ve sıvı gıdaların miktarına çok dikkat edilmelidir.İki diyaliz arasında alınan sıvı miktarı 1.5- 2 kg geçmemelidir.         

TUZ:Diyaliz hastalarında tansiyon yüksekliği oldukça sık görülür.Alınan tuz miktarıfazla ise hem tansiyon hemde alınan sıvı miktarının kontrolü zor olur. Bu  nedenle günde alınması gereken tuz miktarı 1-2 gr civarındadır.Bu amaçla yemekler tuzsuz pişirilmeli dışardan ilave edilmemeli,turşu zeytin gibi çok tuzlu gıdalar yenilmemeli.

POTASYUM:Diyalize giren hastalarda en sık görülen problem kan potasyum değerinin yüksek olmasıdır.İdarla atılamadığı için bazen bu durum hayati tehlikeye sokar.Yapılması gereken şey yüksek potasyumlu gıdalardan uzak durmaktır.Süt, patates, muz, kurutulmuş meyveler,

KALSİYUM:Kemik hastalığı önleyebilmek için diyaliz hastalarının hergün belirli bir miktar kalsiyum alması gerekmektedir.Bazı gıdalar kalsiyumdan zengindir o nedenle gıdalarla alınması yeterlidir.Süt ve Süt ürünleri gibi… Yiyeceklerle yeterli miktarda alınamadığı için hekiminiz size ilaç şeklinde kalsiyum verecektir.Bu amaçla kullanılan kalsiyum karbonat tozunun 2-3gr ı çoğu kez ihtiyacı karşılar, bu toz yiyeceklerle alınan fosforun vücuda emilmesini önler o nedenle çift yönlü fayda sağlar.

FOSFOR :Alınan proteinlerle birlikte vücuda girer Diyaliz hastalarının  kan fosfor düzeyi genellikle yüksektir .Fosfor içeren besinlerin (özellikle Balık)olabildiğince az alınması gerekir .Bir günde alınabilecek fosfor miktarı kg başına 17mg ‘ı geçmemelidir .Ayrıca kan fosfor düzeyini düşüren ilaçların kullanımı yararlıdır.

LİF: Lifli gıdaların alımı sadece diyaliz hastalarının değil herkesin fazla miktarda alması gerektiği saptanmıştır .Örnek olarak kepekli ekmek ,kuru baklagiller sebze meyve sayılabilir .Ancak bu yiyeceklerde ki Potasyum miktarına her zaman dikkat edilmelidir.

DEMİR : Diyaliz sırasında bir miktar demir vücuttan kaybedilir. Demir eksikliğine bağlı kansızlığı önleyebilmek için hemen hemen tüm diyaliz hastalarına ağızdan demir preparatı veya diyaliz sırasında demir iğneleri yapılır.

DİĞER VİTAMİN VE MİNERALLER: Demir e benzer şekilde pek çok vitamin ve mineraller diyaliz sırasında  kaybedildiği için tüm hastaların çok sayıda vitamini  bir arada içeren tabletleri kullanmaları gerekmektedir .Diyaliz hastalarında böbrek D vitamini yapamadığı için kemik ağrıları zayıflığı ve bazen de kemik kırıkları görülür .O nedenle hekiminiz sık sık D vitamini içeren ilaçlar verecektir .Bu ilaçlar kan kalsiyumu normale getirir ve kemiklerinizi kuvvetlendirir.

Diyaliz hastalarında A vitamini zararlı olabilir bu nedenle hekim kontrolü olmadan vitamin ilaçlarınızı rastgele kullanmayınız.